Patryk Pilich Kancelaria Radcy Prawnego » Czy warto analizować umowę przed jej podpisaniem?

Czy warto analizować umowę przed jej podpisaniem?

Chociaż trudno w to uwierzyć codziennie zawieramy wiele umów, poczynając od zrobienia zakupów w osiedlowym sklepie lub sklepie online poprzez przeglądanie stron internetowych, na podpisaniu umowy deweloperskiej, czy umowy o kredyt hipoteczny kończąc. Najczęściej zawieramy umowy sprzedaży (nieruchomości, samochodu, telefonu). Wielu z nas łącznie z zakupem mieszkania zawiera umowę o kredyt hipoteczny. Niektórzy decydują się na zawarcie umowy deweloperskiej, czy umowy o roboty budowlane. Jeżeli prowadzimy przedsiębiorstwo, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawieramy szereg umów, w tym w szczególności: umów o współpracy, o świadczenie usług, umów agencyjnych, czy umów zawierających regulacje w przedmiocie praw autorskich.

Czy warto zatem analizować treść każdego z podpisywanych dokumentów?

Należy pamiętać, że każda umowa reguluje prawa i obowiązki Stron w sposób mniej lub bardziej szczegółowy, ale zawsze stanowi pewien fundament oceny łączącego nas z drugą stroną stosunku prawnego. Od treści tej umowy będą zależeć nasze uprawnienia w przypadku jej niewykonania. Powszechnie uznaje się, że umowy tworzymy na złe czasy, tj. na wypadek sytuacji konfliktowych. W przypadku, w którym umowa nie zostanie przez którąś ze stron wykonana tak jak powinna, a pomiędzy stronami dojdzie do sporu niezwykle istotnym jest, aby treść umowy zabezpieczała jak najdalej nasze interesy.

W związku z powyższym warto dokonać szczegółowej i profesjonalnej analizy treści każdej umowy przed jej podpisaniem.Strony mają bowiem możliwość kreowania stosunku prawnego w sposób swobodny, o ile oczywiście nie jest on sprzeczny z jego istotą, przepisami bezwzględnie obowiązujących norm prawnych, zasadami współżycia społecznego. Prawo dopuszcza szereg klauzul umownych, które strony mogą zastosować w treści umowy i w konsekwencji tego zmodyfikować regulacje ustawowe np. w zakresie odpowiedzialności stron, poufności, zakazu konkurencji, zasad wynagrodzenia, kar umownych.

Podpisując umowę, której treści nie przeanalizowaliśmy w sposób bardzo precyzyjny narażamy się na wzięcie na siebie odpowiedzialności np. w szerszym zakresie niż to wynika z przepisów ustawy. Konkretne postanowienie umowne może także pozbawić nas ochrony, jeżeli ogranicza odpowiedzialność kontrahenta (np. w zakresie rękojmi, czy gwarancji). Dobra umowa powinna w sposób bardzo szczegółowy, ale też jasny, konkretny i precyzyjny regulować kwestię zakresu zobowiązań oraz odpowiedzialności stron na wypadek sporu.

Często w obrocie profesjonalnym, tj. przy zawieraniu umów pomiędzy przedsiębiorcami umowy te nie są symetryczne, tj. nie chronią w równym stopniu interesów stron, stawiając tym samym jednego z kontrahentów w lepszej pozycji (np. poprzez nadmierne obciążenie jednej ze stron karami umownymi, przy jednoczesnym braku zastrzeżenia kar umownych po drugiej stronie). Należy pamiętać, że nie ma znaczenia czy podpisujemy umowę z równorzędnym nam partnerem, czy z dużą firmą, mającą ugruntowaną pozycję na rynku. Każdy ma prawo do tego, by jego interes chroniony był umową w takim samym stopniu, jak interes drugiej strony. Dlatego warto sprawdzić, czy zapisy umowy chronią tylko naszego kontrahenta, czy również nas, w sytuacji w której druga strona nie wywiąże się ze swoich zobowiązań.

Ponadto, dokonując analizy treści umowy przed jej podpisaniem mamy możliwość podjęcia negocjacji z drugą stroną oraz wypracowania wspólnego stanowiska i wprowadzenia stosownych zmian do kontraktu. Dzięki temu mamy wpływ na treść zobowiązania oraz możliwość zabezpieczenia jak najlepiej swoich interesów, a także poznania zakresu ryzyka, które na siebie przyjmujemy.

Zaprezentowany wyżej sposób działania ochroni nas przed zaskoczeniem w przypadku sporu sądowego. W sytuacji, w której podpiszemy umowę bez jej wcześniejszej analizy, a na skutek tej umowy dojdzie do postępowania sądowego z naszym udziałem, to wówczas nie będziemy mieć już jakiegokolwiek wpływu na treść umowy, a próba dowodzenia przed sądem, że umówieni byliśmy z kontrahentem w sposób odmienny niż to wynika z literalnej treści umowy może okazać się bezskuteczna.

Wniosek z powyższego jest jeden – konsultuj każdą umowę przed jej podpisaniem.